ضدعفونی و آماده سازی سالن های پرورش طیور

ضدعفونی و آماده سازی سالن های پرورش طیور برای کنترل بیماری آنفلوآنزا و سایر بیماری های طیور ...

ضد‌عفونی و آماده‌سازی سالن های پرورش طیور

برای کنترل بیماری آنفلوانزا و سایر بیماری های طیور

پرورش صنعتی طیور به طور متراکم، باعث شده بیماری‌های مسری از راه های مختلف در داخل یک مزرعه و همچنین به مزارع همجوار، در طول دوره‌های مختلف پرورش انتقال یابند. تبادلات گسترده بین المللی، دایره این پیوستگی را گسترش داده و بسیاری از بیماری ها مانند «آنفلوانزا» به یک مسئله همه‌گیر جهانی تبدیل شده است. برای مقابله با این مشکل امروزه بحث ایمنی زیستی یا Biosecurity اهمیت فراوانی یافته و براساس سیستم‌های مدون و تا حدی تغییر‌ناپذیر، لازم‌الاجرا به نظر می‌رسند.

شستشو و آماده‌سازی سالن‌های پرورش طیور در بین دو دوره جوجه‌ریزی بسیار مهم است و می‌تواند تا حد زیادی موجب کاهش بار آلودگی گردیده و از مشکلات بیماری‌ها بکاهد. اجرای برنامه آماده‌سازی بطور کامل و بدون چشم‌پوشی از بعضی مراحل آن، از ملزومات بهداشتی در واحدهای پرورش است.

مراحل ضدعفونی و آماده‌سازی سالن‌های پرورش طیور

برای این کار، سه ابزار مهم در دسترس داریم که شامل ابزارهای شیمیایی، فیزیکی و زمان می‌باشد. هر کدام از این ابزارها، در طی مراحل آماده‌سازی به صورت انفرادی و یا توأم مورد استفاده قرار می‌گیرند و در 14 مرحله بصورت پی‌در‌پی اجرا می‌شوند.

1- سم‌پاشی با حشره‌کش

 حشرات در انواع سوسک های بستر یکی از ناقلین بیماری محسوب می‌شوند که به دلیل وجود طیور در سالن، بصورت طبیعی در سطح بستر قابل رویت نیستند. بعد از خروج آخرین مرغ از سالن و دستکاری کود، قبل از آن که این حشرات فرصت مهاجرت به اطراف را داشته باشند، باید به سرعت سطح بستر و دیواره‌های سالن، با یک ماده حشره‌کش، سمپاشی شود.

2- خروج وسایل از سالن

کلیه وسایل قابل انتقال مانند آبخوری‌‌ها ، سیستم‌های دانخوری و توزیع دان و ...  باید از سالن خارج شده و در محلی با کف سیمانی قرار داده ‌شوند.

3- خروج کود از سالن

 بسیاری از بیماری های طیور (ویروسی، باکتریایی، انگلی) از طریق مدفوع طیورِ مبتلا، منتقل می شوند. تجمع مدفوع و فضولات در سطح جایگاه های نگهداری و تماس با آن، یکی از راه های مهم انتقال بیماری است. کاهش شیوع بیماری از طریق جمع آوری مدفوع و فضولات و جلوگیری از پراکنده شدن آن در محیط، راه مناسبی است. توجه نکردن به روش صحیح جمع آوری و نگهداری کود نیز سبب بوجود آمدن محل مناسبی برای تکثیر و رشد و نمو حشرات، انگل ها و سایر عوامل بیماری زا گردیده و باعث بقاء و انتشار عامل بیماری می شود. کود موجود در مرغداری، قبل از جابجایی و حمل، باید در محل مناسبی انباشته شود تا بسیاری از عوامل بیماری زای موجود، در اثر افزایش حرارت درونی و کاهش اسیدیته ناشی از پدیده تخمیر از بین بروند. بنابراین، کود سالن بطور کامل و توسط وسیله نقلیه سرپوشیده باید از سالن خارج شود. حتی‌المقدور از ریخت و پاش در محوطه دوری کرده و بقایای کود موجود در محوطه را جمع‌آوری و محل انباشت آنها را ضدعفونی نمایید. دان باقی‌مانده در سیستم توزیع دان را جزو کود سالن محسوب و همراه با آن از سالن خارج کنید.

4- گرد‌گیری و جارو‌کردن سالن

 بیشترین زمان در طی روند آماده‌سازی، در این مرحله صرف می‌شود. کف سالن از باقی‌مانده کود کاملاً جاروکشی می‌شود. کلیه قسمت‌های سالن از جمله وسایل غیر قابل انتقال که در سالن باقی ‌مانده است را، به طور کامل گردگیری کنید. وسایل غیرقابل شستشوی باقی‌مانده در سالن مانند؛ تابلوی برق و ...  به صورت کامل گردگیری و با دستمالِ آغشته به ماده ضدعفونی تمیز شده و توسط کاور پوشانده شوند.

5- انجام تعمیرات لازم در سالن

 در این مرحله کلیه تعمیرات ساختمانی مانند پر کردن درزها و ترک‌های سالن و نیز کنترل تجهیزات از جمله؛ موتور برق، سیستم توزیع برق و ... انجام می‌شود تا در طی مرحله ضدعفونی سالن، از ورود و خروج بی‌مورد افراد به داخل مزرعه اجتناب شود.

6- شستشو با مواد شوینده

 در این مرحله، از صابون مایع به نسبت «یک لیتر صابون در 100 لیتر آب» و یا «500 گرم پودر لباسشویی در 200 لیتر آب» استفاده می‌شود. مخلوط حاصل را با آب فشار ضعیف و ولرم، از سمت سقف به طرف کف سالن و از انتها به ابتدای سالن بطور کامل کف‌پاشی کنید. کف حاصل به مدت 30 دقیقه باقی‌ مانده و سپس به همان طریق و با آب فشار ضعیف آب‌کشی می‌شود. قبل از شروع مرحله بعد، صبر کنید تا سالن کاملاً خشک شود.

7-شعله‌گیری

در قسمت داخلی سالن، به طور کامل کف و دیواره سالن تا ارتفاع 5/1 متری توسط شعله‌افکن سوزانده می‌شود. در قسمت خارجی سالن نیز، تا فاصله 3 تا 5 متری، بطور کامل سوزانده شده و از پوشش گیاهی کاملاً پاکسازی شود.

8- ضدعفونی لوله‌های آب

لوله‌های آب را به طور کامل، شستشو و ضدعفونی کنید. این کار باعث می‌شود بیوفیلم تشکیل شده داخل لوله‌ها کاملاً پاکسازی شود. در دوره‌هایی که امکان چنین کاری نیست، طبق جدول زیر کلیه لوله‌های توزیع آب را ضدعفونی و شستشو کنید.

9- ضدعفونی شیمیایی مرحله اول

از انواع ضدعفونی کننده‌های موجود در بازار، بر حسب وضعیت بیماری دردوره قبل و توصیه های دامپزشک مزرعه، بر مبنای طیف اثر، یکی را انتخاب و با نسبت تعیین شده محلول لازم را تهیه کنید. با آب فشار قوی از سمت سقف به کف و از انتها به ابتدای سالن شستشو کنید. قبل از شروع مرحله بعد، صبر کنید سالن کاملاً خشک شود. *توجه؛ بعد از پایان این مرحله، قرنطینه سالن پرورش آغاز شده و ورود افراد قبل از رعایت نکات بهداشتی تحت هر شرایط به داخل سالن ممنوع می‌باشد.

10- رعایت فاصله زمانی بین دو دوره پرورش

فاصله زمانی دو دوره پرورشی برای تأمین امنیت زیستی مؤثر، 20 روز تعیین می شود. کمتر یا بیشتر بودن این فاصله زمانی، با توجه به دستورالعمل های سازمان دامپزشکی و با صلاحدید شبکه دامپزشکی و دریافت مجوز جوجه ریزی باید در نظر گرفته شود.

11- نصب تجهیزات

تجهیزات خارج شده از سالن را به طور جداگانه، ابتدا با مواد شوینده و سپس ضدعفونی کننده بشویید و اجازه دهید تا کاملاً خشک شود.

در این مرحله، وسایل مانند آبخوری‌های اتوماتیک که در مرحله اول در سالن نصب نمی‌شوند را، در محل تمیز و سرپوشیده نگهداری کرده و در زمـــان لازم، برای نصب در سالن، مجدداً ضدعفونی کنید و سپس به سالن انتقال دهید. دقت کنید ورود و خروج افراد به سالن در این مرحله تحت ضوابط بهداشتی بوده و موجب شکسته‌شدن قرنطینه سالن نشود.

12- ضد عفونی شیمیایی مرحله دوم

یکی دیگر از انواع ضدعفونی کننده‌ها که از نظر ساختار شیمیایی متفاوت با ضدعفونی کننده مرحله اول می‌باشد را انتخاب و مطابق روش مرحله هشتم، سالن و تجهیزات وارد شده به آن را مجدداً ضدعفونی کنید. در این مرحله، کل محوطه مزرعه نیز ضدعفونی‌پاشی شده و بلافاصله بعد از پایان این مرحله، کل مزرعه وارد مرحله قرنطینه می‌شود. ورود و خروج هر نوع وسیله نقلیه، کارکنان و سایر افراد و وسایل، تنها بعد از طی مراحل بهداشتی مجاز می‌باشد. قبل از شروع مرحله بعد، صبر کنید تا سالن کاملاً خشک شود.

13- آماده سازی بستر

 بستر باید در مقابل سرما و گرما عایق بوده و نرم باشد. پوشش بستر را که کاملاً از بهداشتی بودن آن مطمئن هستید انتخاب کنید. در صورتی که از پوشال استفاده می کنید آن را به صورت کاملاً خشک به داخل سالن انتقال دهید. لازم به یادآوری است؛ پوشال باید به ضخامت 3 تا 5 سانتی‌متر و بطور یکنواخت در کل سالن توزیع شود. یک بستر مناسب، باید قابلیت جذب رطوبت را داشته باشد و خود آن، عاری از رطوبت باشد، زیرا در غیر این صورت، باعث رشد قارچ می شود. طی دوران پرورش و نگهداری گله، رطوبت مناسب برای بستر 20 الی 25 درصد می باشد. وقتی رطوبت بستر از 25 درصد تجاوز بیشتر شود، علاوه بر افزایش احتمال شیوع کوکسیدیوز، باکتری هایی که قابلیت تجزیه اسید اوریک را دارند فعال شده، تخمیر مواد سریع تر صورت میگیرد و گاز آمونیاک بیشتری از بستر متصاعد میشود. تراکم بیش از حد آمونیاک در هوای سالن، باعث از بین رفتن تاژک های مجاری تنفسی می شود. این امر، عوارض تنفسی را دنبال خواهد داشت. در ضمن، گاز آمونیاک آزاد شده ph بستر را به تدریج از 2/5 به 4/8 می رساند. این تغییر در ph، همراه با گرمای بستر، سبب بروز سوختگی هایی در قست هایی از پا و سینه و کاهش کیفیت لاشه میشود. از طرف دیگر، خشک بودن بیش از حد بستر (رطوبت کمتر از 20 درصد) باعث ایجاد گرد و غبار در محیط می شود که خود، زمینه ساز عوارض تنفسی است.

14- گازدهی

قبل از شروع گازدهی، کلیه منافذ سالن را با دقت بپوشانید. پوششی را که در مرحله شستشو بر روی وسایل غیر قابل شستشو کشیده‌اید، بردارید. به خاطر داشته باشید، گاز‌فرمالین خاصیت نفوذ پذیری چندانی ندارد، بنابراین، دانخوری‌ها و آبخوری‌ها و ...  را به طور کامل در سطح سالن توزیع کرده و از انباشت آن بر روی هم، جلوگیری کنید. برای هر 5/2 متر‌مکعب فضا، 20 گرم پرمنگنات و 40 میلی‌لیتر فرمالین در نظر بگیرید. در کل سالن، ظروف مناسب در نظر گرفته و ابتدا پرمنگنات را داخل آنها توزیع کنید. سپس از سمت انتهای سالن به سمت درب خروج فرمالین را به پرمنگنات افزوده و سریعاً از سالن خارج شوید. (استفاده از ماسک ضدگاز و رعایت کلیه جوانب ایمنی در این مرحله الزامی است). گاز، حاصل حداقل 48 ساعت داخل سالن بماند و حداقل 48 ساعت قبل از ورود جوجه بطور کامل از سالن تخلیه شود. برای عملکرد مناسب گاز فرمالین، باید دمای سالن 20 درجه سانتی‌گراد و رطوبت آن 65 درصد باشد. بنابراین، قبل از شروع این مرحله، نسبت به تعدیل دما و رطوبت داخل سالن اقدام کنید.

در پایان خاطر نشان می‌سازد تمامی مراحل هزینه‌بردار و زمان‌گیر ضدعفونی و آماده‌سازی سالن، در صورت عدم اجرای صحیح سیستم قرنطینه، بی‌تأثیر شده و تنها هزینه و وقت شما را از بین خواهد برد. بنابراین همانطوری که شستشو و ضدعفونی سالن را امری لازم و ضروری می‌دانید، قرنطینه و بهداشت در کل دوره پرورش تا روز آخر را نیز از ملزومات دانسته و رعایت کنید.