از گیاه کلزا چه می دانیم؟

اهمیت کلزا

 * کلزا یکی از مهمترین گیاهان روغنی است .

* دانه کلزا از درصد روغن بالایی برخوردار است .

* با اعمال مدیریت صحیح و استفاده از روش های ساده امکان کاشت ، داشت و برداشت آن در شرایط مختلف و با امکانات محلی وجود دارد.

* کلزا می تواند در تناوب با غلات قرار گرفته و از تراکم آفات ، بیماریها و علفهای هرز بکاهد.

* در توسعه صنعت زنبورداری نقش مهمی دارد.

 *سبب افزایش مواد آلی و حاصلخیزی خاک می شود.

تغذیه کلزا

* مناسبترین راه تعیین مقدار کود و رسیدن به عملکرد مطلوب‘ انجام توصیه کودی (بر اساس آزمون خاک) است.

*1/3 از کود اوره در هنگام کاشت و 2/3 به صورت سرک‘ در ابتدای ساقه رفتن و غنچه دهی داده می شود.

* مصرف زیاد ازت باعث کاهش درصد روغن شده و گیاه را نسبت به آفات و بیماری ها حساس می کند.

* کوددهی ازت‘ در زمان گلدهی و بعد از آن توصیه نمی شود.

* با توجه به نیاز زیاد کلزا به گوگرد‘ می توان آن را به صورت مخلوط با خاک و یا همراه کود سرک به زمین داد که بهتر است به شکل سولفات آمونیوم باشد.

* در خاک هایی که کمبود گوگرد دارند‘ مصرف 50 کیلوگرم گوگرد در هکتار می تواند باعث افزایش عملکرد شود.

* میزان 10 تا 20 کیلوگرم اسیدبوریک در هکتار‘ به صورت خاکدهی قبل از کشت توصیه می شود.

* بُر‘ محتوای روغن دانه را افزایش داده و باعث بالا رفتن کیفیت دانه می گردد.

آبیاری کلزا

* کلزا نسبت به کمبود آب بسیار حساس است .

* دوبار آبیاری در مرحله کاشت‘ به فاصله 5 تا 7 روز‘ برای سبز شدن یکنواخت مزرعه و تسریع در رشد بوته ها ضروری است .

* تأخیر در آبیاری دوم‘ موجب تأخیر در رشد اولیه‘  نرسیدن کلزا به رُوزت مناسب و کاهش مقاومت آن به سرما می شود.

* در بیشتر مناطق‘ «2 تا 3 نوبت آبیاری در پاییز» و «3 تا 5 نوبت آبیاری بهاره» در زمان های خروج گیاه از رُوزت ، گلدهی و غلاف بندی مورد نیاز است .

* حساس ترین زمان برای آبیاری، مرحله گلدهی و اوایل غلاف بندی است .

* توصیه می شود آخرین آبیاری حداکثر تا زمانی انجام شود که 20 درصد کپسول های ساقه اصلی رسیده باشد.

علفهای هرز کلزا و چگونگی کنترل آنها

* برای کنترل علفهای هرز‘ ضروری است علاوه بر روشهای مختلف و توصیه شده نظیر: تناوب زراعی‘ کاشت بذور عاری از علفهای هرز و وجین ، استفاده از علف کش ها به شرح زیر مورد استفاده قرار گیرد:

* در مصرف سموم حتماً با کارشناسان حفظ نباتات مشورت کنید.

آفات مهم کلزا و نحوه مبارزه با آنها

شته مومی کلزا

* حساس ترین مرحله رشدی کلزا به «شته مومی»‘ در مرحله تشکیل غنچه ، باز شدن گلها و غلاف دهی می باشد.

* مزارع کلزا بایستی در تمام طول داشت ، به طور منظم و هفتگی بازدید شود تا از خسارت های احتمالی شته ها جلوگیری شود.

*حذف علف های هرز که شته ها روی آن تکثیر می یابند‘ در کنترل آفت مؤثر خواهد بود.

* برای کنترل این آفت‘ می توان از سموم توصیه شده توسط کارشناسان حفظ نباتات (متاسیستوکس ، کنفیدر ، پریمور‘ اکاتین و...) به وسیله «سمپاش توربولاینر» استفاده کرد.

* به دلیل فعالیت زنبورهای گرده افشان، بایستی مبارزه شیمیایی قبل از باز شدن گل ها و یا در ساعاتی از شبانه روز که فعالیت آنها کمتر است صورت پذیرد.

کک

* از آفات مهم کلزا می باشد که در مراحل اولیه رشد به گیاهچه حمله کرده و برگهای اولیه را سوراخ سوراخ می کند.

* ضد عفونی بذر «با حشره کش ها و ضد عفونی کننده های مناسب»، توصیه می شود.

* بایستی به طور منظم و هفته ای دو نوبت مزرعه مورد بازدید قرار گیرد و در صورتی که 25 درصد از سطح برگ های اولیه خسارت دیده باشد‘ با یکی از سموم    توصیه شده توسط حفظ نباتات (مالاتیون ، سوین و دیازینون و...) علیه این آفت مبارزه شود.

سوسک گرده خوار کلزا

* یکی دیگر از آفات مهم کلزا است که در مراحل غنچه دهی و گل دهی‘ به گیاه حمله کرده و با از بین بردن گلچه ها و تغذیه از گرده ی گلها، گرده افشانی و تشکیل کپسول را مختل کرده و باعث کاهش عملکرد می شود.

* مبارزه شیمیایی با این آفات در مرحله غنچه دهی، باید با توصیه کارشناسان و رعایت کلیه اصول ایمنی برای حفظ حشرات گرده افشان صورت پذیرد.

سن بذر خوار کلزا

* یکی از حشرات مهم در زراعت کلزا است که همزمان با برداشت‘ در بعضی مزارع با جمعیت بسیار زیاد مشاهده شده و تهدیدی برای این محصول به شمار می رود.

* توصیه می شود پس از برداشت محصول ، زمین و بقایای گیاهی جمع آوری شده شخم عمیق بخورد.

*اگر در یک مزرعه ی برداشت شده‘ جمعیت فراوان «سن بذرخوار کلزا» مشاهده شد‘ در صورتی که هنوز به مزارع همجوار هجوم نبرده باشد ، باید آن مزرعه ومزارع همجوار‘ تا فاصله 2 متر از حاشیه‘ با یکی از سموم فسفره مناسب سمپاشی گردد.

سوسک منداب

از آفات مهم در مرحله رُوزت می باشد که برای مبارزه با آن می توان از سم های تأیید شده توسط حفظ نباتات (فوزالون ، دیازینون و اکامات) استفاده کرد.

سفیده کلم

* لارو این آفت از برگهای ساقه گل دهنده و در بعضی موارد از جوانه انتهایی تغذیه کرده که با یک نوبت سمپاشی توسط سموم توصیه شده کنترل می گردد.

بیماریها

* استفاده از بذور گواهی شده، ضد عفونی بذور با قارچ کش مناسب و رعایت تناوب زراعی‘ در کنترل بیماری ها مؤثر است.

* برای جلوگیری از گسترش فوما‘ لازم است حداکثر دو نوبت با قارچ کش موثر(فولیکور)، سم پاشی شود‘ یعنی:

·    هر نوبت مقدار یک لیتر

·       یک بار در مرحله 6 تا 8 برگی برای کنترل ساق سیاه

·       و یک بار در آغاز مرحله گلدهی برای کنترل ساق سیاه و اسکلروتینا

·       با محلول سمی کافی و سمپاش مناسب.

*مهمترین روش کنترل «ساق سیاه کلزا» ، خارج کردن آن از منطقه است. این عمل تنها با استفاده از «بذور گواهی شده و ضد عفونی شده با قارچ کش های مؤثر» امکان پذیر است .

* کنترل «بیماری آلترناریا» با کاشت بذور بوجاری شده امکان پذیر است. در حالت آلودگی شدید‘ برداشت به موقع‘ سبب کاهش ریزش دانه خواهد شد.